Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog
Suriname speelde een niet onbelangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor diegene die zich hierin wenst te verdiepen is dit artikel een goede introductie: Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog
Suriname speelde een niet onbelangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor diegene die zich hierin wenst te verdiepen is dit artikel een goede introductie: Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog
U bent allen van harte welkom bij de tentoonstelling Kerken & Slavernij. Zien wij u daar?
Klik hier voor de volledige flyer met het programma en meer informatie
U I T N O D I G I N G
Dit jaar is het 84 jaar geleden, dat in Duitsland de Kristallnacht (de nacht van het gebroken glas) plaatsvond. Dit was de opmaat voor de gruwelijkheden die komen gingen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De Kristallnacht was een door de nazi’s georganiseerde actie (pogrom) -gericht tegen de Joodse bevolking- in de nacht van 9 op 10 november 1938. In heel Duitsland werden Joden en hun bezittingen aangevallen. Er werden 1400 synagogen in brand gestoken en gesloopt. Ongeveer 7500 winkels en bedrijven van Joden werden vernield. Joodse huizen, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen moesten het ontgelden. Het werd de brandweer verboden om de branden te blussen. Naar schatting lieten 1400 Joden het leven. Joseph Goebbels (minister van propaganda van de nazi’s) wordt gezien als het brein achter de Kristallnacht.
AntiRacismeGroep Tilburg (ARG), i.s.m. Comité 30 juni/1 juli en de Liberaal-Joodse Gemeente Brabant (LJG) organiseren in het kader van deze herdenking een bijeenkomst in de Raadzaal van het Paleis-Raadhuis, Stadhuisplein 128, 5038 TC Tilburg (ingang achterzijde).
De datum: woensdag 9 november 2022. We beginnen om 19.30 uur. Er zal voldoende gelegenheid zijn voor gezamenlijke gesprekken. De toegang is gratis.
Kristallnachtherdenking
Woensdag 9 november 2022
Aanvang 19.30 uur
Paleis-Raadhuis, Stadhuisplein 128, 5038 TC Tilburg (ingang achterzijde).
Toegang: gratis
Nog veel stappen zijn nodig om tot een inclusief erfgoedveld te komen. Ontmoeting staat hierin centraal, zo ervaarde Heleen Regenspurg van Erfgoed Brabant. Zij bezocht en aantal activiteiten in de juni-maand 2022.
Lees haar verhaal op erfgoedbrabantacademie.nl:
Hoe zijn de themas burgerschap, racisme, slavernij en koloniaal verleden met elkaar verbonden? Voel jij je als inwoner van Nederland, een Nederlander? Wat betekent burgerschap voor jou?
Zaterdag 18 juni 2022 verzorgt historicus Karwan Fatah-Black in de LocHal een lezing n.a.v. zijn boek ‘Slavernij en Beschaving’ gevolgd door een dialoog met de aanwezigen over (zwart) burgerschap. Samen gaan wij in gesprek over de erfenissen van Nederlands’ koloniaal verleden en de impact daarvan, hoe burgerschap wordt gezien en wat daarvan de gevolgen zijn.
Deze Keti-Koti dialoogmiddag wordt georganiseerd door de jongerengroep For Our Community, Comité 30 juni -1 juli Tilburg en het TijdLab (Bibliotheek LocHal en Stadsmuseum Tilburg)
Dr. K.J. Fatah-Black is een expert op het gebied van het slavernijverleden en als universitair docent verbonden aan het Instituut voor Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Hij bestudeerde de uiteenlopende manieren waarop slavenfamilies in Suriname zich met kracht en creativiteit een weg naar de vrijheid vochten. Ook behoorde hij tot de oprichters van de Leiden Slavery Studies Association, die onderzoek bevordert naar de rol van slavernij in het algemeen.
Fatah-Black studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 2013 aan de Universiteit Leiden. Belangrijke thema’s in zijn werk zijn slavernij, smokkel en illegaliteit. Zo werkte hij mee aan berekeningen van de winst die Nederlanders maakten met het vervoeren en verhandelen van Afrikaanse slaven, met hogere uitkomsten dan voorheen omdat hij verder keek dan alleen de officiële cijfers van de West-Indische Compagnie. Om die Compagnie heen bestond immers nog een uitgebreid netwerk van ‘informele handel’.
Datum: zaterdag 18 juni
Tijd: inloop vanaf 13.00 uur met hapje en drankje, start 13.30 -16.00 uur
Locatie: Trappenlandschap (Bibliotheek LocHal)
Kosten: gratis
Aanmelden: via Eventbrite
Een van de activiteiten in deze Keti-Koti maand is het voorlezen. Bij het TijdLab, op de eerste verdieping van de LocHal, staat de gehele maand juni een collectietafel met boeken rond het thema slavernij en het Nederlands koloniaal verleden. Romans en informatief. We maken ruimte om samen (voor) te lezen. De boeken zijn uiteraard ook te leen.
Op de woensdagen 8, 22 en 29 juni lezen we met vrijwilligers van het Comité 30 juni-1 juli Tilburg en de Tilburgse anti-racismegroep ARG, steeds van 14:00 tot 15:00 uur. Iedereen kan hierbij aansluiten, volwassenen en kinderen. Toegang is gratis, aanmelden niet nodig.
Achtergrond
Vanaf 2013 wordt in Tilburg de Keti-Koti maand georganiseerd. Aanvankelijk door de vrouwen van de Ketikoti-werkgroep, maar sinds een paar jaar door verschillende stichtingen. In deze maand vinden activiteiten plaats in aanloop naar het Keti-Kotifeest op 1 juli, de viering van de afschaffing van de slavernij in het Koninkrijk der Nederlanden op 1 juli 1863. Het Comité 30 juni-1 juli benadrukt het herdenken van voorouders als slachtoffers van het slavernijsysteem. Het gaat hier immers om drie eeuwen vaderlandse geschiedenis. Dat is geen voetnoot of een zwarte bladzijde die is omgeslagen, maar een zwart hoofdstuk dat doorwerkt in het heden.
In Nederland zijn we meer bekend met herdenken en vieren rondom de Tweede Wereldoorlog. Aangezien het niet gepast is dit op één en dezelfde dag te doen herdenken we de slachtoffers op 4 mei en is het feest op 5 mei. Dit gaat in de toekomst ook gebeuren met het bevrijdingsfeest Keti-Koti, letterlijk vertaald ‘Verbroken Ketenen’. Op veel plaatsen in Nederland, waaronder Tilburg, worden op 30 juni de offers herdacht die slaafgemaakte voorouders hebben gebracht. Nazaten immers voelen dit verleden tot op de dag van vandaag na. Een dag later, 1 juli Keti-Koti, wordt de vrijheid gevierd. Dat wil zeggen: vrijheid van lichaam en vrijheid van geest.
Dankbaarheid voor deze bevrijding gaat niet uit naar een regering, een koningshuis of een godheid, maar uitdrukkelijk naar voorouders. Vanwege de kracht die zij moeten hebben gehad. De kracht om voort te leven (binnen het slavernijsysteem) en de kracht om uit te breken (het verzet, marronage). Tilburg kan over dit verzet goed meepraten, want er wonen opvallend veel nakomelingen van Surinaamse marrons in Tilburg. Marrons zijn slaafgemaakten die in de 18e en 19e eeuw hun plantage zijn ontvlucht en in de bossen eigen gemeenschappen hebben gevormd met behoud van Afrikaanse culturele tradities. Op 30 juni 2022, de ‘Dag van besef’, besteden we extra aandacht aan de marrongemeenschap in Tilburg, zie agenda.
Naar aanleiding van het theaterprogramma van Urban Myth, nu ook op televisie
Op 2, 3 en 4 mei presenteert Urban Myth’s artistiek adviseur en regisseur Jörgen Tjon A Fong het nieuwe drieluik Vergeten Helden
Te zien om 22.15 uur op Omroep MAX op NPO 2.
Verzetshelden uit Suriname, Indonesië, Curaçao en Aruba
In deze serie duikt Jörgen in het leven van een aantal heldhaftige strijders uit de voormalige Nederlandse koloniën. Mannen en vrouwen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven aansloten bij het Nederlands’ verzet. Ze vochten samen met Nederlandse verzetsstrijders, saboteerden de nazi’s of hielpen Joden om onder te duiken. Maar, anders dan de Nederlandse verzetshelden, haalden ze de geschiedenisboeken niet en kregen na de oorlog weinig waardering. Waarom?
Evy Poetiray, Boy Ecury, Elisabeth Bergen
Wie kent bijvoorbeeld het verhaal van Evy Poetiray? Tijdens de Tweede Wereldoorlog danste ze met haar Indonesische dansgroep voor de Duitsers, terwijl in de kelder onder het podium de illegale drukpersen draaiden. Of het verhaal van de Arubaanse Boy Ecury. Hij hielp gestrande geallieerde piloten en pleegde aanslagen op opslagplaatsen van de Duitsers? De Surinaamse verpleegster Elisabeth Bergen nam Joodse onderduikers in huis en veinsde zelfs een zwangerschap toen één van haar onderduikers in verwachting bleek.
Onderbelicht
Presentator Jörgen Tjon gaat op zoek naar verhalen van Vergeten Helden en onderzoekt waarom hun daden vaak onderbelicht bleven in de Nederlandse geschiedenis. Hij ontdekt dat deze strijders uit de Curaçao, Aruba, Suriname en Indonesië tijdens de oorlogsjaren weliswaar op gelijke voet stonden met hun mede-verzetsstrijders, maar dat dit na de oorlog totaal anders was. Kwam het door hun achtergrond? Was het politiek?
Suriname, Indonesië, Curaçao en Aruba
In elke aflevering staat één voormalige kolonie met haar verzetshelden centraal. Hoe zag hun wereld eruit vóór de oorlog? Wat was de relatie met hun land ten opzichte van Nederland? Wat dreef hen om bij het verzet te gaan? Bij welke heldendaden waren zij betrokken? En tenslotte, wat viel hen ten deel na de oorlog? Maandag 2 mei staat Suriname centraal, 3 mei voormalig Nederlands-Indië en 4 mei de voormalige Nederlandse Antillen.
Vergeten Helden, maandag 2 mei, dinsdag 3 mei en woensdag 4 mei, om 22.15 uur bij MAX op NPO 2.
Dagblad Trouw bericht over komend onderzoek naar de relatie tussen kerken en slavernij. Het onderzoek richt zich met name op de Protestantse kerken in Nederland. Toch zijn er in Katholieke kerken ook restanten te zien van een verleden waarin ongelijke raciale verhoudingen nog vanzelfsprekend waren. Zoals een muurschildering in de Sint-Nicolaaskerk in Helvoirt. Bijgaande afbeelding is van een glas-in-loodraam in de Sint-Janskerk in Goirle, met daarop twee zwarte misdienaars.
Lees het betreffende artikel in Trouw
Suriname koos onlangs een nieuwe president en het land staat voor hervormingen. Nederland zou daar een rol in kunnen spelen, als Suriname hier behoefte aan heeft, stelt columnist en historicus Arend Jan Boekestijn.
Iedereen keek. Dan mag mevrouw Kroes op haar 90ste veroordeeld zijn tot een rolstoel, ze ziet zichzelf nog lopen als Rietje van Bladel door de straten van Tilburg. Een stuk kleiner is ze dan de ferme man die haar in de arm heeft genomen.