Op weg naar een inclusieve stad. Tilburgse straatnamen 2.0.

De gemeente Tilburg wil een inclusieve stad zijn. Inclusiviteit is het nieuwe modewoord. Eén manier waarop dat kan is meer diversiteit te brengen in de straatnamen. Doorgaans wordt dan gewezen op de ondervertegenwoordiging van vrouwennamen in het straatbeeld. Daar voegde de gemeenteraad onlangs de wens aan toe om meer straten te vernoemen naar sporters, schrijvers en ‘cultureel diverse heldinnen en helden’.

Lees verder op Tilburgers.nl

Muurschildering in Suriname, Foto Wikimedia

Als de Franse bezetting nationale geschiedenis is, dan geldt dat ook voor de bezetting van de koloniën. Als de opstand tegen Spanje nationale geschiedenis is, dan zijn de opstand van Tula en de opstand van de Marrons dat ook. Die historische bewustwording en identificatie met het verleden zijn noodzakelijk om het slavernijverleden en de doorwerking daarvan werkelijk te zien als een onderdeel van onze gezamenlijke geschiedenis.

Om tot herstel te komen, zodat een gezamenlijke toekomst mogelijk wordt, is het noodzakelijk dat de Nederlandse Staat:

• erkent dat slavernij en slavenhandel misdrijven tegen de menselijkheid waren;
• verantwoordelijkheid neemt om de misstanden van het slavernijverleden onder ogen te zien;
• erkent dat de gevolgen van het slavernijverleden heden ten dage nog voelbaar zijn; en
• excuses aanbiedt.

Dit en meer is te lezen in het eindrapport ‘Ketenen van het verleden’ dat het landelijke Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden op 1 juli 2021 aanbood aan minister Ollongren van (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).

Omdat de aanbevelingen in het rapport nadere uitwerking verdienen belegden de verschillende 30 juni-1 juli comités op 3 december 2021 een eerste gezamenlijk overleg hierover. De hoofdvraag luidde: Hoe komen we tot een co-productie in de omgang met het trans-Atlantische Nederlandse slavernijverleden, het erfgoed en de doorwerking van dat verleden? Naast Tilburg zijn er op dit moment comités actief in Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Groningen, Middelburg, Utrecht, Zaandam en Zwolle, allen onderdeel van het NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis).

Een reactie van de Nederlandse regering op het rapport wordt verwacht in het voorjaar van 2022.

Lees hier het gehele rapport ‘Ketenen van het verleden‘ (inclusief bijlagen, 6 MB)

Ga naar de website van het NINsee

Verbroken ketenen als herinnering aan slavernij,
kunstenaarsduo mag Tilburgs monument maken

Een jong en modern, gekleurd meisje, zittend op twee enorme verbroken ketenen. Zo komt het Tilburgse slavernijmonument op het Burgemeester Stekelenburgplein er uit te zien. Een selectiecommissie koos het ontwerp van kunstenaarsduo Dedden & Keizer uit drie genomineerde inzendingen.

lees verder

het winnend ontwerp van kunstenaarsduo Dedden en Keizer

Verslag van bijeenkomsten rondom meerstemmigheid over het standbeeld van Peerke Donders

Door Gemeente Tilburg 15 juli 2021

In april 2021 is in overleg met de gemeente Tilburg overeengekomen een analyserapport te schrijven over de online bijeenkomsten rondom meerstemmigheid over het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. Deze vonden tweewekelijks plaats van 10 februari t/m 6 april.

Koloniale wandeling aug 2021. Foto: Mitchell Busby

Op welke manier kan het standbeeld deel uitmaken van een inclusieve stad? 

In 2020 nam het TijdLab (Bibliotheek LocHal en Stadsmuseum Tilburg) initiatief tot het organiseren van de bijeenkomstenreeks met als uitgangspunt meerstemmigheid.
Het doel hiervan was om zoveel mogelijk Tilburgers de mogelijkheid te bieden hun mening te geven, gedachten uit te wisselen en met elkaar in gesprek te gaan. Aanleidingen hiervoor waren onder andere de opkomst van de Black Lives Matter beweging en de (wereldwijde) discussie over (omstreden) standbeelden. De hoofdvraag is niet eenduidig, maar richt zich wel op de toekomst: op welke manier kan het standbeeld deel uitmaken van een inclusieve stad?

Dat de meningen zijn verdeeld blijkt wel uit de ingestuurde ‘dialoogkaarten’. Op deze kaarten konden deelnemers een voorstel doen voor een tekstbord bij het beeld of een dialoog voorstellen tussen Peerke Donders en de geknielde man. Stadsmuseum Tilburg heeft deze kaarten bewaard als ‘immaterieel erfgoed’. Hoewel het geen representatieve uitkomst is voor alle Tilburgers, geven de teksten enigszins een beeld van de meerstemmigheid die er is.

Het verslag over deze programmareeks is opgesteld door Romée Mulder (Heritage Lab, Reinwardt Academie Amsterdam) in samenwerking met het TijdLab. Dit verslag is gemaakt in opdracht van de gemeente Tilburg en wordt mede gebruikt binnen de gemeente om te komen tot een advies in de vraag ‘wat te doen met het standbeeld van Peerke Donders in het Wilheminapark’.

Lees het verslag van de bijeenkomsten.

Dit verslag is ook gepubliceerd op de site van Erfgoed Tilburg

17 Augustus

17 augustus is de dag waarop Curaçao massaal in opstand kwam tegen het Nederlandse koloniale bewind. Een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van ons koninkrijk en van de Caribische regio. De ‘slavenopstand’ van 1795 stond onder leiding van Tula. Op de plantages van het benedenwindse eiland heerste veel onvrede over de verslechterde leef- en werkomstandigheden. Tula, slaafgemaakte op plantage Knip, was bekend met de Europese ideeën over Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, uit de Franse revolutie. Toen Nederland -en daarmee ook de Nederlandse Antillen- in 1795 onder Frans regime kwam en het gerucht ging dat de slaafgemaakten op het naburige eiland Haïti met succes hun vrijheid hadden bevochten wilden de Curaçaenaren dit ook. Tula en vijftig plantagegenoten pleitten hiervoor bij hun eigenaar, maar die verwees hen door naar de gouverneur van het eiland. Op weg naar Willemstad sloten tweeduizend slaafgemaakten van andere plantages bij de belangengroep aan. De ‘dialoog’ met de gouverneur haalde echter niets uit. De Nederlanders pakten hun wapens en sloegen de opstandelingen neer. Tula en zijn medestanders werden op een gruwelijke wijze geëxecuteerd.

Witte en zwarte geschiedschrijving

In de witte Nederlandse geschiedschrijving werd Tula aanvankelijk afgeschilderd als een ‘schurk’ en een ‘bloeddorstige rebel’. Deze typeringen hebben lange tijd de beeldvorming over de vrijheidsstrijder Tula beïnvloed, ook op Curaçao. Dit veranderde langzaam in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw onder invloed van de eerste romans en theaterstukken over Tula in het papiaments, de taal van Curaçao. In 1985 werd 17 augustus een nationale feestdag op Curaçao Dia di lucha pa libertat (dag van de vrijheidsstrijd). Daarna kwam er een gedenkteken op de plek waar Tula onthoofd is en een herdenkingsroute op het eiland (Ruta Tula). Internationaal is Tula’s bekendheid groeiende door de speelfilm Tula: the revolt uit 2012, een Nederlandse filmproductie, maar Engels gesproken. Kortom, voor de Antillianen in Nederland -en dan met name die uit Curaçao- is Tula een belangrijk figuur om met trots naar de eigen geschiedenis te kunnen kijken, bevrijd van elke vorm van ‘slaafse mentaliteit’.

In 2020 organiseerde het Comité 30 juni-1 juli Tilburg samen met de Tilburgse belangenvereniging Antaru (Antillen en Aruba, opgericht in 2006) de ‘Ruta Tula di Tilburg’. Dit was een eerste stadswandeling langs de koloniale sporen van Tilburg, eindigend in het Vrijheidspark. In 2021 vragen wij aandacht voor een landelijke activiteit met betrekking tot de Tula-herdenking zoals georganiseerd door het NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis) waar onze stichting deel van uit maakt.

 Praten over vrijheid, verzet en identiteit

Op dinsdag 17 augustus 2021 organiseert het NiNsee een talkshow te Amsterdam die u kunt volgen en terugzien op de facebookpagina van NiNsee en via www.ninsee.nl. Het programma wordt om 20.00 uur op televisie uitgezonden via RTV-7 (KPN kanaal 93, Ziggo kanaal 75).

Onderwerp is de verzetsheld Tula als symbool voor vrijheid, verzet en identiteit en wat deze thema’s betekenen voor de verschillende eilanden van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Er zijn bijdragen van: Samira Rafaela (Europarlementariër D’66), Dr. Rose Mary Allen (Universiteit van Curaçao), Jeanne Henriquez (Museo Tula), Damaly Linkers (ondernemer Bonaire), Mackinly Richardson (historicus), Walter Hellebrand (Monuments Director at SEMF), Solange Wilson (Young professionals Saba). De muziek wordt verzorgd door Riëndy Holder. De presentatie wordt verzorgd door Joan de Windt.