Vrijdagmiddag 30 juni, Fontys Leraren Opleiding Tilburg (FLOT), dialoogtafel m.m.v. Comité 30 juni-1 juli.
Student of medewerker? Scan de QR-code. Overigen graag telefonisch contact opnemen met FLOT of Comité 30 juni-1 juli (06-5561 9331, Carla).
Zaterdag 24 juni 2023; wandeling onder leiding van For Our Community met diverse spoken-word optredens. We starten bij Museum De Pont om 12:30 uur. Aanmelding is niet noodzakelijk. Nadere info: F.O.C. op Instagram
Voorzitters van 30 juni-1 juli comités uit andere steden liepen de wandeling in 2022.
Op de eerste verdieping in de LocHal staat in de maand juni een collectietafel met boeken over koloniaal verleden, diversiteit maar ook Caribische literatuur. Er is ruimte om samen te lezen. Op woensdag 7, 14, 21 en 28 juni 2023 leest het Comité 30 juni-1 juli, samen met de AntiRacismeGroep en samen met wie dat wil van 14:00 tot 15:00 uur. Iedereen is welkom om aan te sluiten en een fragment voor te lezen of te luisteren. Aanmelden is niet nodig.
Boekencollectie slavernij en koloniaal verleden
For our Comunity draait ‘Moonlight’ in wijkcentrum Zuiderkwartier, Wassenaerlaan 38
30 juni is de dag van herdenking en eerbetoon aan de voorouders. Puu Baaka betekent letterlijk het weghalen van het zwarte kleed en staat voor het beëindigen van een rouwperiode. We starten om 18:30 uur met een plengoffer bij het slavernijmonument op het Burgemeester Stekelenburgplein (Spoorzone, achterzijde station CS) gevolgd door een bijeenkomst in de Stemmingmakerij (LocHal, eerste verdieping rechts). Centraal dit jaar staat de rouwcultuur bij de nazaten van Surinaamse Marrons. Bij het monument leggen we witte rozen, de dress-code is wit. Aanwezig zijn onder meer Erik Brunswijk namens de Aukaanse Marrons en Christophe van der Maat, staatssecretaris van Defensie.
Op 30 juni, de Dag van Besef, worden de offers herdacht die zijn gebracht door voorouders levend in de periode van slavernij. Voorouders die de kracht hebben gehad om vol te houden, dan wel om uit het systeem te breken door zich te verzetten of te vluchten. In Suriname zijn de Marrons een goed voorbeeld van dit laatste. Zij verkozen een leven in het oerwoud boven dat op een plantage. In Tilburg wonen veel nabestaanden van deze Marrons, waaronder enkelen die landelijk bekend zijn zoals Kenny B., Steven Brunswijk en Mandela Weewee.
In de Stemmingmakerij (LocHal) is het programma vanaf 19:15 uur als volgt. Enkele sprekers zullen een kort woordje doen, waaronder een vertegenwoordiger van de familie Dap, Ds Franklin Oliveira en staatssecretaris Van der Maat.
Rond 19:45 uur zal Mariska de Jong een Puu Baaka gaat uitvoeren. Een Puu Baaka (of in het Surinaams: Pur Blaka) is een uiting van Afrikaanse cultuur die door slaafgemaakten is meegenomen naar Suriname. Mariska de Jong is voorzitter van de Stichting Ma-Jong die zich richt zich op toepassing van de Marroncultuur op alle levensgebieden. Puu Baaka betekent het niet meer dragen van zwarte kleding ofwel de beëindiging van een rouwperiode van een jaar. Het is dus de laatste gezamenlijke handeling die in de Marron-gemeenschap verricht wordt als eer aan de overledene. Ook in Nederland bestaat er zoiets als Marron-uitvaarten.
De avond wordt passend muzikaal ondersteund door een optreden van de Sisi’s. De bijeenkomst sluit om 21:00 uur.
In verband met het binnenprogramma graag aanmelden, via deze link: Eventbrite. Voor het buitenprogramma is dit niet nodig.
NB: De dag erop, op 1 juli (wettelijke afschaffing slavernij) wordt de vrijheid gevierd: vrijheid van lichaam en vrijheid van geest. Vrijheid van geest wordt ook wel mentale dekolonisatie genoemd. Herwaardering van Afro-spritualiteit draagt hieraan bij.
Op 1 juli 2023 is het 160 jaar geleden dat Nederland formeel de slavernij in haar koloniën afschafte. In december 2022 excuseerde de Nederlandse regering zich voor drie eeuwen van trans-Atlantische slavernij. Premier Rutte noemde hierbij expliciet de doorwerking ervan in de vorm van anti-zwart-racisme, stereotypering en discriminatie. Wat vaak wordt onderschat is dat deze doorwerking voor veel zwarte mensen een gevecht is om de eigenwaarde. Dekoloniseer je geest, is dan ook het credo van het comité en het thema van de openingsactiviteit in 2023.
Een komma, geen punt
De landelijke excuses zijn ongetwijfeld een belangrijk ankerpunt, maar de weg naar echte erkenning en heling is lang. De excuses zijn dus geen eindpunt, maar een komma in een proces van maatschappelijke verandering. Informatie, ontmoeting en dialoog tussen wit en zwart zijn hierbij van wezenlijk belang. Dat is altijd de insteek van de activiteiten. De Ketikoti-maand opent op 1 juni in museum De Pont en eindigt op 30 juni met de Dag van Besef in de LocHal. Op 1 juli volgt dan Emancipation Day oftewel Ketikoti, in het Papiaments Desenkadená. De jongeren van For Our Community organiseren dan een gala in het Paleis-Raadhuis.
Nederland emancipeerde de slaafgemaakten betrekkelijk laat. De emancipatiewet van 1863 kwam eigenlijk tot stand onder internationale druk. Engeland schafte de slavernij in haar koloniën reeds af in 1833, waarbij ze geen tien jaar staatstoezicht toepasten -zoals Nederland deed in Suriname- maar vijf jaar apprenticeship.
Meer gedenkdagen
Verschillende landen en volken hanteren ieder weer andere data om de herwonnen vrijheid te vieren of de gebrachte offers te gedenken. De Verenigde Staten bijvoorbeeld hanteren 19 juni, Brazilië 13 mei en op Curaçao herdenkt men vooral 17 augustus, de opstand van Tula in 1795.
Voor de volledigheid: ook Suriname kent nog andere gedenkdagen gerelateerd aan de slavernij. De Marrons van Suriname, die zichzelf bevrijd hebben uit de slavernij door de plantages te ontvluchten, herdenken 10 oktober, de dag waarop in 1760 een vredesverdrag met het koloniaal bewind werd getekend. De Hindostanen, die na de afschaffing van de slavernij als contractarbeiders werden aangescheept, herdenken op 5 juni de aankomst in Suriname van het eerste schip uit India, de Lalla Rookh, in 1873. Ook staan zij stil bij 24 september 1884, de dag waarop Jany Tetary in opstand kwam tegen flagrante uitbuiting op haar plantage – een vorm van moderne slavernij.
Programma
Al deze thema’s hebben een plaats in het programma van de Ketikoti-maand 2023, omlijst met veel dans en muziek. Elke woensdagmiddag is er een voorlees-activiteit bij de Ketikoti-boekentafel op de eerste verdieping van de LocHal. Verder zijn er een aantal dialoogmomenten, een filmavond en dergelijke. Alle Tilburgers – zwart, wit en alles ertussenin- zijn uitgenodigd om langs te komen en bij te dragen aan dit speciale jubileumjaar.
Bekijk het programma Keti Koti 2023
Zaterdag 17 juni geeft Afro-theoloog Kenneth Vers Babel in de LocHal een lezing over de religieuze erfenis van tot slaaf gemaakte Afrikanen. Hun traditionele rituelen zijn van groeiende betekenis in ons land vandaag de dag en kunnen helend werken.
Niet-westerse religies: Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen zijn er wel bekend mee, Nederland wat minder. Het heeft alles te maken met het trans-Atlantisch slavernijverleden en de ronseling daarna van contractarbeiders in Azië. De Aziaten brachten het hindoeïsme met haar vele goden en godinnen naar Suriname. Afrikanen brachten al eerder hún religieuze tradities mee of beter gezegd de geesten van hun voorouders. Deze religie staat in Suriname bekend als winti.
Illegaliteit
Het meergodendom en met name winti werd door de Europese kolonisator niet geaccepteerd en neergezet als afgoderij, als een duivelse bijgelovigheid. Na de afschaffing van de slavernij kwam er zelfs een wet die alle winti-rituelen verbood en de religie dus in de illegaliteit dwong. De belangrijkste uitvoerders van deze wet waren feitelijk de zendelingen en missionarissen, die het christendom propageerden. De Tilburgse beeldengroep ‘Petrus Donders’ in het Wilhelminapark is er
als het ware een getuigenis van. De geknielde Afrikaan wordt immers een christelijk godsbeeld voorgehouden.
In 2013 heeft de Nederlandse Raad van Kerken een verantwoording afgelegd voor het feit dat theologie maar al te vaak misbruikt is om slavernij te rechtvaardigen. Kolonisatie werd mede hierdoor genormaliseerd en voortgezet. Vorig jaar heeft de Nederlandse staat excuses aangeboden voor drie eeuwen van slavernij. De vraag is wat dit alles betekent ‘achter de komma’, dus naar de toekomst toe. Want de doorwerking van het koloniaal verleden gaat diep.
Afro-spirit
Ondanks de culturele dominantie van het westen zijn Afrikaanse gebruiken en denkwijzen in de koloniale periode blijven voortbestaan. Suriname kende lang een onderscheid tussen religie ‘in de voortuin’ (christendom) en religie ‘in de achtertuin’ (zoals winti). In de voormalige koloniën zorgt dit nog altijd voor discussie, ook binnen families. Veelal is het een meningsverschil tussen generaties: jongeren zijn wat meer geneigd hun Afrikaanse achtergrond te herwaarderen en bepaalde tradities in ere te herstellen, omdat ze helend werken.
Kenneth Vers Babel is geestelijk verzorger, theoloog en auteur van het boek Activeer je Afro Spirit. In zijn lezing zal hij onder meer ingaan op de joods-christelijke concepten van ‘god’ en het ‘uitverkoren volk’. Deze grondbeginselen zijn in de westerse geschiedenis een motor geweest van uitsluiting. Ook heden ten dage is inclusie niet vanzelfsprekend. Daar moet aan gewerkt worden!
Dialoog
Maar wie zijn hierbij aan zet? Gaan we het weer op het onderwijs afschuiven? Wat biedt Afro-Nederlanders het beste bescherming tegen discriminatie en uitsluiting? Dit zijn enkele van de vragen die aan bod komen in het noodzakelijke gesprek ‘na de gebroken ketenen’, zoals de titel luidt van de lezing van dhr Vers Babel. In de LocHal staan tafels opgesteld om hierover met elkaar in gesprek te gaan.
Deze Ketikoti-dialoogmiddag is georganiseerd door het Comité 30 juni-1 juli Tilburg in samenwerking met jongerengroep For Our Community. Het geheel wordt muzikaal opgeluisterd door Surinaams koor Pramisi.
• Locatie: LocHal, trappenhuis eerste verdieping
• Inloop: 13:00 uur / Aanvang: 13:30 uur / Einde: 16:15 uur
• Ticketlink: https://www.eventbrite.nl/e/dialoogmiddag-keti-koti-met-een-lezing-van-kenneth-vers-babel-tickets-637929804217
Op zondag 4 juni organiseert For Our Community, in samenwerking met Comité 30 juni/1 juli, een herdenking en reflectie op de Hindoestaanse migratie die plaatsvond in Suriname na de afschaffing van de slavernij. Kom naar de lezing van Radjinder Bhagwanbali in de StemmingMakerij.
20 mei: Boekpresentatie in de Beneluxlaan
De culturele diversiteit van Suriname belicht, met Erik Brunswijk en diverse dansgroepen.
